Πως επηρεάζει ο νέος κορωνοϊός την ανδρική γονιμότητα

Πως επηρεάζει ο νέος κορωνοϊός την ανδρική γονιμότητα

Καθώς ολοένα περισσότεροι άνδρες μολύνονται από το νέο κορωνοϊό, αρχίζουν να εγείρονται ανησυχίες για το αν η νόσος που προκαλεί μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητά τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), περισσότερο από το 55% των κρουσμάτων του νέου κορωνοϊού στη χώρα μας είναι άνδρες. Σχεδόν ο ένας στους τρεις (το 30,6%) έχουν ηλικία 18-39 ετών, ενώ το 66% έχουν ηλικία άνω των 40 ετών.

Όπως εξηγεί ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life, οι ανησυχίες εγείρονται κυρίως επειδή οι όρχεις είναι γνωστό ότι παράγουν την πρωτεΐνη που πιστεύεται ότι χρησιμοποιεί ο νέος κορωνοϊός για να εισέλθει στα κύτταρα. «Η πρωτεΐνη αυτή είναι το μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) και βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια του τοιχώματος (κυτταρική μεμβράνη) των επιθηλιακών κυττάρων», λέει. «Τα επιθηλιακά κύτταρα των πνευμόνων, της καρδιάς, του λεπτού εντέρου και άλλων οργάνων περιέχουν υψηλά επίπεδα ACE2 και γι’ αυτό πιστεύεται ότι πλήττονται περισσότερο από τον κορωνοϊό. Τα κύτταρα αυτά λειτουργούν ως “πύλη εισόδου” για τον ιό, επειδή αυτός ενώνεται με την ACE2 και κατορθώνει να εισβάλλει στο εσωτερικό τους όπου αρχίζει να αναπαράγεται».

Και συνεχίζει: «Οι όρχεις επίσης έχουν υψηλά επίπεδα ACE2, ιδιαίτερα στα κύτταρα Leydig που παράγουν την τεστοστερόνη και στα κύτταρα Sertoli που συμμετέχουν στην σπερματογένεση (παραγωγή σπερματοζωαρίων). Επομένως, θεωρητικά μπορεί να επηρεάζονται από τον κορωνοϊό και έτσι να μειώνουν τη γονιμότητα του άνδρα. Ωστόσο, οι έως τώρα μελέτες, παρότι είναι λίγες και μικρές, δεν δείχνουν πως είναι πιθανό να συμβαίνει κάτι τέτοιο».
Όπως εξηγεί ο ειδικός, σε πρόσφατη μελέτη στην πόλη Wuhan της Κίνας επιστήμονες συνέκριναν τα επίπεδα των ορμονών της αναπαραγωγής σε 81 άνδρες που νόσησαν από COVID-19 και σε 100 υγιείς συνομηλίκους τους. Οι άνδρες είχαν ηλικία 20-54 ετών (διάμεση ηλικία: 38 έτη). Όσοι είχαν μολυνθεί από τον κορωνοϊό είχαν εκδηλώσει από ήπια έως σοβαρή νόσο. Οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν τη μελέτη διαπίστωσαν ότι μεταξύ των δύο ομάδων υπήρξαν παροδικές διαφορές στα επίπεδα διαφόρων ορμονών, αν και οι διαφορές στην τεστοστερόνη δεν ήταν στατιστικά σημαντικές. Έτσι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η λοίμωξη COVID-19 μπορεί να επηρεάζει κάπως τα κύτταρα Sertoli αλλά λιγότερο τα κύτταρα Leydig. Επειδή, εξάλλου, ο κορωνοϊός προκαλεί γενικευμένη φλεγμονή, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο οι παρατηρούμενες ορμονικές αλλαγές να οφείλονται στη φλεγμονή και όχι σε απευθείας βλάβη στα κύτταρα των όρχεων.

Επιπρόσθετα, δύο άλλες μικρές μελέτες δεν εντόπισαν ίχνη του κορωνοϊού στο σπέρμα ανδρών που ανάρρωσαν από αυτόν. Η μία από αυτές δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Andrology και συμπεριέλαβε έξι άνδρες οι οποίοι είχαν εκδηλώσει ενοχλήματα στους όρχεις μετά από τη μόλυνσή τους από τον κορωνοϊό. Ένα μήνα μετά από τη νόσησή τους, οι επιστήμονες τους υπέβαλλαν σε αναλύσεις σπέρματος, οι οποίες δεν βρήκαν κανένα ίχνος του ιού.

Ο ρόλος του πυρετού

«Τα στοιχεία αυτά, παρότι είναι καθησυχαστικά, δεν πρέπει να θεωρούνται οριστικά γιατί όσο περνά ο καιρός μαθαίνουμε ολοένα περισσότερα για το νέο αυτό ιό», διευκρινίζει ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Επιπλέον οι άνδρες δεν πρέπει να εφησυχάζουν γιατί η λοίμωξη από το νέο κορωνοϊό προκαλεί ένα σύμπτωμα το οποίο συσχετίζεται με την ανδρική υπογονιμότητα».

Το σύμπτωμα αυτό είναι ο υψηλός πυρετός, τον οποίο εκδηλώνουν τουλάχιστον οι μισοί από τους ασθενείς με ήπια νόσο και περισσότεροι από οκτώ στους δέκα απ’ όσους εισάγονται στα νοσοκομεία με πιο σοβαρή νόσο. Ο πυρετός είναι μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, στην προσπάθειά του να εξολοθρεύσει το παθογόνο που τον απειλεί. Ωστόσο επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό, προκαλώντας υπερθέρμανση στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων των όρχεων.

«Παλαιότερες μελέτες με άλλες ιογενείς λοιμώξεις, όπως η γρίπη, έχουν δείξει ότι μπορεί να υπάρξει εποχιακή μείωση της γονιμότητας όταν ένας άνδρας εκδηλώνει υψηλό πυρετό. Η μείωση αυτή εξαρτάται από τη διάρκεια του πυρετού και το πόσο υψηλός είναι», εξηγεί ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Σε μία από τις μελέτες, ασθενείς που ανάρρωναν από γρίπη είχαν παθολογικά ευρήματα στην ανάλυση σπέρματος επί 45 ημέρες μετά την ανάπτυξη του πυρετού. Σε μία άλλη, ο αριθμός των σπερματοζωαρίων και η κινητικότητά τους ήταν μειωμένα για μήνες μετά την υποχώρηση ενός πυρετού που έφτασε τους 39,9 βαθμούς Κελσίου. Επίσης ήταν αυξημένα τα σπερματοζωάρια με κατακερματισμένο DNA (ο κατακερματισμός του DNA είναι ένδειξη γενετικής βλάβης). Στη μελέτη αυτή οι παράμετροι του σπέρματος επέστρεψαν στο φυσιολογικό 79 ημέρες μετά τον πυρετό».

Οι επιπτώσεις αυτές οφείλονται στο ότι οι όρχεις είναι εξαιρετικά ευάλωτοι στη θερμοκρασία. Γι’ αυτό το λόγο βρίσκονται στο εξωτερικό του σώματος (στο όσχεο), όπου η θερμοκρασία είναι 2-4 βαθμοί Κελσίου χαμηλότερη απ’ όση στο εσωτερικό του σώματος. Για τον ίδιο λόγο αντιδρούν και στην περιβαλλοντική θερμοκρασία. Για παράδειγμα έρχονται πιο κοντά στο σώμα όταν έλθουν σε επαφή με πολύ κρύο νερό και χαλαρώνουν όταν εκτίθενται στο ζεστό νερό. Ο μηχανισμός αυτός χρησιμοποιείται αυτόματα από τον οργανισμό για να σταθεροποιεί την θερμοκρασία μέσα στο όσχεο, σε επίπεδα που θα είναι βιώσιμα για τα σπερματοζωάρια.

«Επειδή ένα από τα κύρια συμπτώματα της λοίμωξης από το νέο κορωνοϊό είναι ο υψηλός πυρετός (πάνω από 39 βαθμούς Κελσίου σύμφωνα με πολλές μελέτες), ο οποίος μάλιστα διαρκεί επί ημέρες, είναι πολύ πιθανό να επηρεάζει την ανδρική γονιμότητα. Μάλιστα επειδή η παραγωγή των σπερματοζωαρίων είναι μία πολύπλοκη διαδικασία που διαρκεί 90 ημέρες, μπορεί οι άνδρες να παρουσιάζουν υπογονιμότητα για μερικούς μήνες μετά την ανάρρωσή τους από το νέο ιό», τονίζει ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Με βάση, όμως, τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα στα χέρια μας, η όποια συνέπεια στην ανδρική υπογονιμότητα λόγω του πυρετού είναι προσωρινή και αναστρέψιμη».

Επειδή, πάντως, ο νέος κορωνοϊός μάς έχει επιφυλάξει πολλές δυσάρεστες εκπλήξεις ως τώρα, «η καλύτερη θεραπεία για τις όποιες συνέπειές του στην ανδρική γονιμότητα είναι να τον αποφύγουν οι άνδρες, ειδικά αν προγραμματίζουν να αποκτήσουν στο εγγύς μέλλον παιδιά με φυσικό τρόπο ή με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή», τονίζει ο ειδικός. «Ας φροντίσουν λοιπόν να τηρούν όλα τα μέτρα προστασίας που συνιστά ο ΕΟΔΥ για να διαφυλάξουν την υγεία και τη γονιμότητά τους».