Στα ύψη η μικροβιακή αντοχή στην Ελλάδα

Στα ύψη η μικροβιακή αντοχή στην Ελλάδα

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται σήμερα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα υψηλότερα επίπεδα μικροβιακής αντοχής, ενώ συνεχίζει να είναι πρώτη στη συνολική κατανάλωση αντιμικροβιακών παραγόντων.

Αναπόφευκτη συνέπεια της διασποράς των ανθεκτικών μικροβίων και της χρήσης των αντιβιοτικών, αποτελεί η έξαρση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων από πολυανθεκτικά μικρόβια, με αύξηση της διάρκειας νοσηλείας, της νοσηρότητας και της θνητότητας των ασθενών, καθώς και δυσλειτουργία και σημαντική οικονομική επιβάρυνση του Υγειονομικού Συστήματος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), οι θάνατοι που σχετίζονται με λοιμώξεις από ανθεκτικά μικρόβια ανέρχονται στις 25.000 και >23.000 ετησίως για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες (Η.Π.Α.) αντίστοιχα, ενώ σε λιγότερο προηγμένα υγειονομικά συστήματα ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος.

Παράλληλα, το ετήσιο κόστος των επιπτώσεων των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στις Ηνωμένες Πολιτείες (Η.Π.Α.) ανέρχεται στα 28.4 – 33.8 δισεκατομμύρια δολάρια, με αντίστοιχα 7 δισεκατομμύρια Ευρώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ένα δισεκατομμύριο στερλίνες στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας (National Health System – NHS).

Με αυτά τα δεδομένα, ο έλεγχος των λοιμώξεων στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας αποτελεί μείζον θέμα τόσο σε διεθνές, όσο και σε εθνικό επίπεδο, ενώ αφορά το σύνολο του ιατρικού, νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού όλων των βαθμίδων, καθώς και όσους ασχολούνται με οποιονδήποτε τρόπο με τη φροντίδα των ασθενών.

Το «όχημα» για τη βελτίωση της συμμόρφωσης των επαγγελματιών υγείας στα νοσοκομεία είναι η ένταξη της πρόληψης στην καθημερινή κλινική πραγματικότητα, η οποία αποτελεί διαχρονική προσπάθεια της Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων (Ε.Ε.Ε.Λ.). Με τη διοργάνωση του 8ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ελέγχου Λοιμώξεων, με τίτλο «Πολεμάμε τις λοιμώξεις βελτιώνοντας τη συμμόρφωση», το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 4 – 6 Νοεμβρίου 2015 στην Αθήνα (ξενοδοχείο Royal Olympic), η Ε.Ε.Ε.Λ. προσπαθεί να κάνει ακόμα ένα βήμα προς την επίτευξη αυτού του στόχου.

Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιο Σαρόγλου, η ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών υλοποιείται μέσω της εφαρμογής στα νοσηλευτικά ιδρύματα ενός προγράμματος επιτήρησης και επιμελητείας των χορηγουμένων στους νοσηλευόμενους ασθενείς αντιβιοτικών, με τον τίτλο

“Antibiotic Stewardship”. Το πρόγραμμα αυτό ήδη εφαρμόζεται υποχρεωτικά στα νοσοκομεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Η.Π.Α.

Σκοπός του δεν είναι μόνο ο περιορισμός της κατανάλωσης των αντιβιοτικών, αλλά και η βελτίωση, ευρύτερα, της θεραπείας των λοιμώξεων. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν όχι μόνο εξειδικευμένοι Λοιμωξιολόγοι και Παθολόγοι ιατροί, αλλά και οι κλινικοί φαρμακοποιοί που υπηρετούν στο νοσοκομείο. Με την εφαρμογή του έχει γίνει κατορθωτό να μειωθεί η θνητότητα από συγκεκριμένες λοιμώξεις, οι ημέρες νοσηλείας των ασθενών και οι ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χορήγηση των αντιβιοτικών.

Με σχετικό νόμο του Υπουργείου Υγείας, είναι, πλέον, υποχρεωτική για όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα και στην Ελλάδα η εφαρμογή προγράμματος επιμελητείας των αντιβιοτικών. Προς τούτο, έχει συσταθεί, μάλιστα, ειδική ομάδα εργαζομένων σε κάθε νοσοκομείο που λειτουργεί στο πλαίσιο της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τονίζοντας τη μεγάλη σημασία της συμμόρφωσης των επαγγελματιών υγείας με τα μέτρα ελέγχου και πρόληψης των λοιμώξεων, ο Νοσηλευτής Ελέγχου Λοιμώξεων του Αντικαρκινικού – Ογκολογικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας» Αριστοτέλης Παπαδημητρίου σημείωσε ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο εμβολιασμός του ιατρικού, νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού. Οι επαγγελματίες υγείας αποτελούν μια ειδική ομάδα υψηλού κινδύνου και πρέπει να εμβολιάζονται, ούτως ώστε να είναι θωρακισμένοι έναντι των διαφόρων λοιμώξεων.

Για παράδειγμα όμως, η εμβολιαστική κάλυψη των επαγγελματιών του χώρου έναντι της γρίπης στην Ελλάδα κυμαίνεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία, την περίοδο 2014 – 2015 η «συμμόρφωση» του προσωπικού των δημοσίων νοσοκομείων στο εμβόλιο έφθασε περίπου σε ποσοστό 11% του συνόλου των εργαζομένων, ενώ τη περίοδο 2013 – 2014 βρισκόταν στο εντελώς απογοητευτικό 4%.